Jedną z ważniejszych kwestii, które musimy wziąć pod uwagę przy korzystaniu i uczeniu naszych uczniów korzystania z Internetu jest kwestia bezpieczeństwa. Szeroko pojęte bezpieczeństwo w sieci, czy bezpieczeństwo naszych danych osobowych powinno być zawsze na pierwszym miejscu.
Bezpieczeństwo w Internecie nauczyciela
Nauczyciel zazwyczaj korzysta w pracy z laptopów szkolnych lub komputerów stacjonarnych, które są dostępne dla każdego nauczyciela. Zdarza się, że komputery te nie są nawet zabezpieczone hasłem i tak naprawdę każdy może mieć dostęp do danych, które pozostawimy po sobie. Po pierwsze nie używajcie autologowania i nie zapisujcie haseł w przeglądarce do żadnych stron. Wszystkie hasła zapisywane w przeglądarce są łatwo dostępne i każda osoba korzystająca po Was z przeglądarki może te dane zobaczyć i z nich skorzystać.
Po drugie zawsze używajcie trybu prywatnego. do przeglądania Internetu (Mozilla Firefox – Nowe okno prywatne, Brave – Nowe okno w trybie prywatnym, Microsoft Edge – Nowe okno InPrivate, Google Chrome – Nowe okno incognito). Aby włączyć tryb prywatny przeglądarki używamy kombinacji klawiszy CTRL+SHIFT+N lub (dla Mozilla FIrefox) CTRL+SHIFT+P. Możemy także skorzystać z tzw. hamburger menu, aby włączyć przeglądanie w trybie prywatnym (na górze, po prawej stronie trzy poziome kreski lub trzy kropki w pionie.)
W trybie prywatnym nie zapisuje się historia przeglądania stron, pliki cookies, ani żadne informacje podawane w formularzach. Praca nauczyciela mylnie kojarzona jest z dużą ilością czasu wolnego. Wiemy, że praca nauczyciela to ciągła walka z czasem i często pedagodzy w tym całym pośpiechu zapominają o bezpieczeństwie swoich danych. Częsty problem pojawiający się w placówkach oświatowych to brak wylogowania z dziennika elektronicznego, poczty email czy innej strony wymagającej logowania. Unikajcie takich sytuacji, jeżeli chcecie chronić swoją prywatność. Usuwajcie też pliki, które ściągnęliście z Internetu i te z danymi uczniów.
Jeżeli przygotowujecie jakikolwiek dokument z danymi ucznia to pamiętajcie, żeby taki plik następnie usunąć lub usunąć z niego dane ucznia. Inną opcją jest zabezpieczenie pliku hasłem(pakiety narzędzi biurowych zainstalowane na komputerach zazwyczaj posiadają opcję zakładania hasła na plik). Można też zabezpieczyć cały folder hasłem za pomocą programów dostępnych w Internecie.
Szkolenie Bezpieczeństwo w Internecie dla nauczycieli
Bezpieczeństwo w Internecie ucznia
Wiedza naszych uczniów na temat korzystania z komputerów i Internetu tylko pozornie jest bardzo duża. Faktem jest, że uczniowie wiedzą co i gdzie kliknąć. Potrafią skorzystać z narzędzi i programów komputerowych. Jednak ich wiedza jest nieusystematyzowana , a o samym bezpieczeństwie w Internecie wiedzą naprawdę niewiele. Uczniowie często mylą login z hasłem czy nie odróżniają zarejestruj od zaloguj się czy w końcu mylą przeglądarkę z wyszukiwarką internetową. Jeśli chodzi o świadomość na temat potencjalnych niebezpieczeństw czyhających w sieci i potrzeby ochrony swoich danych jest nad czym pracować.
Nauczyciel wykorzystujący technologię informacyjną podczas zajęć powinien stale przypominać uczniom jak należy chronić prywatność w sieci i jak zachować bezpieczeństwo danych. Proponując uczniom strony internetowe, z których mogą oni korzystać nauczyciel powinien dokładnie sprawdzić czy strony te są bezpieczne, czy nie zawierają niewskazanych reklam lub nie prowadzą agresywnej kampanii reklamowej. Niebezpieczeństwa niewłaściwych treści uczeń napotyka w Internecie na każdym kroku – polecane strony i wiadomości, które pojawiają się po włączeniu przeglądarki, polecane filmy na platformie Youtube czy otwarty, niezabezpieczony dostęp do instalowania aplikacji na szkolnych komputerach.
Cyberprzemoc
Zjawisko cyberprzemocy to temat niezwykle istotny w nauce i kreowaniu bezpiecznego podejścia do korzystania z Internetu. Od wielu lat prowadzone są kampanie informacyjne, szkolenia dla nauczycieli czy rozmaite akcje zwracające uwagę na ten problem. Cyberprzemoc jest formą przemocy, która odbywa się przez Internet. Jak wiemy prześladowca ma poczucie bezkarności, a także posiada niesamowitą łatwość w pisaniu oszczerstw czy obrażaniu nas. Zdawać by się mogło, że technologia idzie do przodu i złapanie takiej osoby jest łatwe, ale niestety nie jest to prawda.
Większość dużych portali społecznościowych nie jest w stanie monitorować każdej aktywności użytkowników czy zbierać ich danych lokalizacyjnych w czasie rzeczywistym. Zazwyczaj musimy tutaj polegać na naszej wiedzy i asertywności. Trzeba rozpoznawać niepokojące sygnały i wiedzieć jak im przeciwdziałać. Niezwykle ważne jest, aby kadra nauczycielska była przeszkolona w tym zakresie. Tylko w ten sposób nauczyciele będą mogli przygotować uczniów na spotkanie z cyberprzemocą. Niestety więcej niż pewne, że spotkają się z nią wielokrotnie.
Telefony zaufania dla dzieci i młodzieży, która była świadkiem lub jest ofiarą cyberprzemocy:
800 12 12 12 – Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka
Telefon jest bezpłatny i czynny od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.15 do 20.00
116 111 – Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży – www.116111.pl
Bezpłatna i anonimowy telefon dla dzieci i młodzieży prowadzony przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę
Silne, trudne do rozszyfrowania hasła
Problem ten dotyczy każdego użytkownika Internetu. Nieważne czy jest to nauczyciel, uczeń czy jego rodzic. Tworzone przez Ciebie hasło musi być trudne do zgadnięcia przez osoby postronne. Tworząc hasło pamiętaj o tym, aby nie podawać w nim swojego imienia, daty urodzenia, ciągu liczb np. 1234 lub 9876. Są to standardowe pomysły i pierwsze słowa i znaki, które osoba wykradająca dane będzie sprawdzać. Na stronie www.office.com nie twórz hasła Office1234. Stwórz mocne, silne hasło, które jest dość łatwe do zapamiętania dla Ciebie, ale trudne do odgadnięcia dla innej osoby.
Jak stworzyć silne hasło? Powinno się ono składać z co najmniej jednego słowa, wymyślonego ciągu cyfr i 2-3 znaków specjalnych. Nie zapomnij o zmianie kolejności czy małych i wielkich literach np. #!Drukarka482. Można także skorzystać z darmowych generatorów haseł, które są dostępne w Internecie (np. generator haseł firmy zajmującej się oprogramowaniem antywirusowym Avast – https://www.avast.com/pl-pl/random-password-generator#pc). Pamiętaj, że im trudniejsze hasło do zapamiętania dla Ciebie tym większa szansa, że nikt go nie odgadnie. Stworzonego hasła nie zapisuj na kartce, postaraj się go nauczyć na pamięć.
Warto zapamiętać:
- zawsze wylogowuj się ze stron
- korzystaj z trybu prywatnego przeglądarki na szkolnych i publicznych komputerach
- twórz silne hasła, trudne hasła
- nie zapisuj haseł na kartkach
- na każdej stronie internetowej twórz INNE hasło
Warto sprawdzić:
- czy posiadasz zapisane hasła na komputerach szkolnych i publicznych?
- czy stworzone przez Ciebie hasła są trudne do zgadnięcia?
- czy zapisywałeś pliki z danymi ucznia, których nie usunąłeś?
- czy ważne pliki z danymi ucznia są odpowiednio zabezpieczone (np. założenie hasła na plik lub folder)?