Egzamin ósmoklasisty – przebieg i procedury

Egzamin ósmoklasisty jest stresujący zarówno dla uczniów, jak i ich rodziców i nauczycieli. Ten wielki test sprawdzający wiedzę ósmoklasistów musi przebiegać według ustalonych procedur, których muszą przestrzegać uczniowie wraz z nauczycielami. Przygotowaliśmy artykuł, w którym omawiamy przebieg egzaminu, najważniejsze procedury i wytyczne.

Kilka informacji na temat organizacji egzaminu ósmoklasisty w szkole

• w skład komisji egzaminacyjnej wchodzi co najmniej 2 nauczycieli, z czego jeden zatrudniony jest w szkole, w której przeprowadzany jest egzamin i ten nauczyciel pełni funkcję przewodniczącego zespołu, a drugi to nauczyciel z innej szkoły lub placówki (najczęściej z tej samej gminy)
• każdy nauczyciel powołany do komisji egzaminacyjnej musi być przed egzaminem przeszkolony; za szkolenie odpowiedzialny jest przewodniczący zespołu egzaminacyjnego, czyli w 99% przypadkach dyrektor szkoły
• bardzo ważne jest zweryfikowanie danych uczniów (pesel, imię lub imiona!) w celu uniknięcia błędów formalnych
• warto przeprowadzić próbne egzaminy ósmoklasisty, żeby wdrożyć uczniów do pracy z arkuszem i przenoszeniem odpowiedzi na kartę odpowiedzi
• egzamin nie może rozpocząć się przed 9

Egzamin ósmoklasisty – O czym powinni pamiętać uczniowie

• uczeń pisze czarnym długopisem
• na salę egzaminacyjną uczeń może wnieść długopis, linijkę (tylko na matematykę) i wodę (wodę często zapewnia szkoła lub rada rodziców)
• uczeń wykonuje rysunki np. figur geometrycznych długopisem
• uczeń na każdy dzień egzaminu przynosi ze sobą legitymację
• uczeń nie wnosi na salę egzaminacyjną niczego poza wspomnianymi wyżej przyborami i legitymacją
• uczeń absolutnie nie może wnieść na salę egzaminacyjną telefonu komórkowego, zegarka czy innego sprzętu elektronicznego
• uczeń zostawia torbę i okrycia wierzchnie w szatni
• uczeń nie może się odzywać i przeszkadzać w pisaniu egzaminu innym piszącym – jest to podstawa do przerwania egzaminu
• uczeń po skończonej pracy podnosi rękę do góry, zamyka arkusz i odkłada go na brzeg stolika

Egzamin ósmoklasisty – O czym powinni pamiętać członkowie zespołu nadzorującego

• zegarki i telefony należy bezwzględnie zostawić w pokoju nauczycielskim lub innym przeznaczonym do tego miejscu. Nie można ich wnieść na salę egzaminacyjną, bo może to skutkować przerwaniem, a nawet unieważnieniem egzaminu
• warto przyjść do szkoły wcześniej, żeby oszczędzić stresu dyrekcji, przewodniczącym i innym członkom komisji
• każdy dyrektor ma obowiązek przeszkolenia nauczycieli powołanych do komisji – dobrze wykorzystaj ten czas i pytaj, jeżeli coś jest dla Ciebie niejasne
• każdy nauczyciel może być powołany do komisji, ale w danej komisji nie powinien być nauczyciel
• członkowie komisji mogą chodzić po sali egzaminacyjnej niezakłócając pracy uczniom, nie mogą oni zaglądać do prac i odpowiadać na pytania uczniów

Egzamin ósmoklasisty – O czym powinni pamiętać przewodniczący zespołu nadzorującego

• odpowiadasz za przebieg egzaminu w swojej sali, więc warto do tego się dobrze przygotować
• podziel zadania – co robisz Ty, a co robi członek komisji
• dzień przed egzaminem przygotuj salę na egzamin
• w dniu egzaminu sprawdź liczbę uczniów na ok. 30 minut przed egzaminem; w przypadku braku ucznia poinformuj Dyrektora szkoły
• w dniu egzaminu sprawdź czy w szkole są obecni członkowie lub członek Twojej komisji na ok. 30 minut przed egzaminem; w przypadku braku członków – poinformuj Dyrektora szkoły
• nie podejmuj decyzji sam – w kwestiach trudnych kontaktuj się z Dyrektorem
• przygotuj sobie listę do rzeczy do zrobienia i powiedzenia przed, w trakcie i po egzaminie
• ławki w sali mają być ustawione w taki sposób, który gwarantuje komfort i samodzielność pracy uczniom
• podczas egzaminu z języka angielskiego nie zatrzymujesz płyty CD; na płycie znajdują się nagrania z dodanymi przerwami; pamiętaj, żeby odtwarzacz nie był ustawiony na odtwarzanie losowe.

Przygotowanie sali egzaminacyjnej na egzamin ósmoklasisty

1. Na drzwiach sali musi znajdować się lista uczniów piszących egzamin w danej sali.
2. W sali musi znajdować się zegar, który będzie widoczny dla każdego z piszących. Dobrze jest przed egzaminem sprawdzić czy działa on poprawnie, wymienić baterię.
3. Ławki w sali mają być ustawione w taki sposób, który gwarantuje komfort i samodzielność pracy uczniom.
4. Przygotowujemy krzesła dla członków komisji i wizytatora (może zawsze przyjść i powinno się dla niego przeznaczyć miejsce na sali) i biurko dla przewodniczącego, które przyda się do wypełnienia protokołu. Członkowie komisji nie powinni siedzieć obok siebie (nadmierne rozmowy członków komisji ze sobą mogą być podstawą do unieważnienia egzaminu). Dobrze jest jak jeden z członków komisji siedzi przed uczniami, a drugi za.
5. Warto przygotować sobie dodatkowe długopisy. Uczniowie w stresie często o nich zapominają lub nie sprawdzają czy piszą poprawnie.
6. Warto zaopatrzyć się w działający marker lub kredę, której użyjemy, żeby zapisać godzinę rozpoczęcia i zakończenia egzaminu.
7. Warto przewietrzyć salę przed egzaminem. Jest to dopuszczalne także w trakcie egzaminu, jeżeli jest taka potrzeba i nie zakłóci to pracy z arkuszami.

Organizacja dnia i przebieg egzaminu ósmoklasisty

1. Ok. 8.30 przewodniczący komisji wraz z członkiem komisji sprawdza czy wszyscy uczniowie znajdują się w szkole. W przypadku ich braku zgłasza to dyrekcji szkoły, która podejmie próbę skontaktowania się z rodzicami ucznia.
2. Ok. 8.40-8.45 wpuszczamy uczniów do sali. Dobrze jest przed rozpoczęciem wpuszczani zapytać ich czy nie chcą skorzystać z toalety i czy nie mają przy sobie telefonów komórkowych.
3. Uczniowie przed wejściem do sali losują stoliki. Przewodniczący komisji lub członek rozdaje kody+naklejki i sprawdza legitymacje. Przewodniczący uzupełnia w trakcie losowania protokół zaznaczając, który uczeń siedzi przy danym stoliku.
4. Po wpuszczeniu uczniów do sali przypominamy najważniejsze wytyczne:
   • procedury związane z telefonami komórkowymi
   • używamy tylko czarnego długopisu
   • woda musi znajdować się przy nodze stolika
   • pijemy wodę tak, aby nie zalać arkusza 
5. Przewodniczący udaje się z jednym uczniem (wybieramy kogo chcemy) po arkusze do dyrektora szkoły.
6. Po powrocie z arkuszami przypominamy uczniom o zachowaniu się podczas egzaminu i jego przebiegu:
   • uczniowie nie zgłaszają na głos ewentualnych problemów tylko podnoszą rękę do góry i przewodniczący lub członek komisji podchodzi
   • egzamin zostanie przerwany uczniowi, który będzie przeszkadzał lub korzystał z pomocy (ściągał) lub korzystał z jakiejkolwiek elektroniki
   • jak uczeń skończy pracę z arkuszem wcześniej to podnosi rękę do góry, zamyka arkusz i odkłada go na brzeg stolika
   • uczeń posiada dodatkowe 5 minut na przeniesienie odpowiedzi na kartę odpowiedzi (po skończonej pracy z arkuszem)
7. Po rozdaniu arkuszy (od przodu do tyłu i kolejny rząd) informujemy o konieczności zapoznania się z instrukcją na 1 i 2 stronie, prosimy także o sprawdzenie arkusza (jakość druku, kolejność stron) i sprawdzenie poprawności numeru PESEL na naklejkach.
8. Uczniowie kodują arkusze i karty odpowiedzi – wpisują kod ucznia i swój pesel oraz umieszcza naklejki.
9. W przypadku uczniów piszących arkusze dostosowane np. dyslektycy czy uczniowie niepełnosprawni czynności związane z kodowaniem wykonują członkowie zespołu nadzorującego.
10. Kart odpowiedzi uczniowie nie odrywają.
11. Po zakodowaniu prac przez wszystkich uczniów przystępujemy do pracy z arkuszem. Zapisujemy czas rozpoczęcia i zakończenia egzaminu na tablicy.
12. NIE ROZPOCZYNAMY PRACY Z ARKUSZEM PRZED GODZINĄ 9.
13. Podczas trwania egzaminu nie udzielamy uczniom żadnych odpowiedzi, nie pomagamy im, nie pokazujemy palcem, że czegoś nie mają lub coś powinni zaznaczyć.
14. W przypadku jakichkolwiek zakłóceń egzaminu Przewodniczący zespołu nadzorującego przekazuje taką informację Dyrektorowi. Decyzję o przerwaniu i unieważnieniu egzaminu uczniowi podejmuje Dyrektor (Przewodniczący Zespołu egzaminacyjnego).
15. Na 10 minut przed końcem czasu informujemy uczniów, że zostało 10 minut i że muszą przenieść odpowiedzi na kartę odpowiedzi.
16. Prosimy uczniów o zaprzestanie pracy z arkuszem i odłożenie ich na brzeg stolika.
17. Po zakończeniu pracy z arkuszem informujemy ich, że mają dodatkowe 5 minut na przeniesienie odpowiedzi na kartę odpowiedzi, jeżeli jeszcze tego nie zrobili. Ważne jest, że w tym momencie nie mogą już pracować z arkuszem (np. dopisywać zdania do rozprawki)
18. Członkowie zespołu nadzorującego mają obowiązek dopilnowania przeniesienia odpowiedzi na kartę odpowiedzi przez uczniów.
19. Jeden uczeń musi zostać z nami w sali i być obecny przy zbieraniu, liczeniu i wkładaniu prac do koperty. Ten sam uczeń idzie z przewodniczącym komisji do dyrektora z arkuszami.
20. Do koperty wkładamy prace uczniów PONUMEROWANE od np. A01 do A20.
21. Protokołu nie wkładamy do koperty. Protokół zostaje w dokumentacji szkolnej, a koperty jadą do CKE.

Jak wypełnić protokół z sali egzaminacyjnej?

1. Wypełniamy protokół z egzaminu ósmoklasisty długopisem niebieskim.
2. Nie zostawiamy pustych miejsc – w puste linijki wstawiamy kreskę.
3. W przypadku niezakłóconego, poprawnie przeprowadzonego egzaminu w punkcie Uwagi o przebiegu egzaminu wpisujemy „Egzamin przebiegł zgodnie z procedurami.”
4. W przypadku braku problemów z arkuszami w miejscu Uwagi dotyczące arkuszy wpisujemy „Arkusze kompletne.”
5. W składzie zespołu nadzorującego przebieg egzaminu w sali nie wpisujemy nazwy szkoły tylko 1, 2 lub 3.
   • 1 – w przypadku nauczyciela zatrudnionego w szkole, w której przeprowadzany jest egzamin;
   • 2 – w przypadku nauczyciela zatrudnionego w innej szkole lub w placówce
   • 3 – w przypadku osoby, o której mowa w § 16 ust. 4 pkt 2 rozporządzenia

Przykład poprawnie wypełnionego protokołu przebiegu egzaminu ósmoklasisty.

Możliwe przyczyny unieważnienia egzaminu ósmoklasisty uczniowi

1. Art. 44zzv pkt 1 – unieważnienie w przypadku stwierdzenia niesamodzielnego rozwiązywania zadań przez zdającego.
2. Art. 44zzv pkt 2 – unieważnienie z powodu wniesienia lub korzystania przez zdającego z urządzenia telekomunikacyjnego lub niedozwolonych przyborów
   pomocniczych.
3. Art. 44zzv pkt 3 – unieważnienie z powodu zakłócania przez zdającego prawidłowego przebiegu egzaminu.

W artykule omówione zostały częściowo procedury obowiązujące podczas egzaminu ósmoklasisty, część wytycznych może się nieznacznie różnić w zależności od szkoły i zarządzeń dyrektora szkoły. Zalecamy zapoznanie się z informatorami CKE gdzie znajduje się komplet procedur i wytycznych.

MOCKINGBIRD – szkolenia dla nauczycieli